O jaką Polskę walczyli powstańcy?
Walczyli o wolną i niepodległą Polskę. W popkulturowym patosie poległa jednak pamięć o tym, że nie walczyli o Polskę kapitalistyczną, prawicową czy ksenofobiczną, ale o Polskę demokratyczną o sprawiedliwym społecznie ustroju i gospodarce planowej, wielonarodową i wielokulturową. Kto dziś jeszcze chce pamiętać, że Polskie Państwo Podziemne w czasie powstania warszawskiego postulowało przeprowadzenie radykalnych reform społeczno-gospodarczych?
„Polska w tej wojnie walczy nie tylko o byt i niepodległość, ale i o wyższe cele – deklarowała w wydanej 15 sierpnia 1944 roku w Warszawie odezwie „Do narodu polskiego” Rada Jedności Narodowej (polityczna reprezentacja Polskiego Państwa Podziemnego pełniąca rolę konspiracyjnego parlamentu, tworzona m.in. przez przedstawicieli PPS, Stronnictwa Ludowego, Stronnictwa Narodowego, Stronnictwa Pracy, Zjednoczenia Demokratycznego) – „(…) Zasady te zostały już ogłoszone w odezwie z dnia 26 lipca br. Stanowią one gwarancję, że ustrój przyszłej Rzeczypospolitej oparty będzie o wolność polityczną i sprawiedliwość społeczną. Podstawami ustroju Polski, jako Rzeczypospolitej demokratycznej, będą: a) przyszła konstytucja, zapewniająca sprawne rządy, zgodne z wolą ludu; b) demokratyczna ordynacja wyborcza do ciał ustawodawczych i samorządowych, dająca wierne odzwierciedlenie opinii społeczeństwa; c) przebudowa ustroju rolnego przez parcelację przeznaczonych na ten cel posiadłości niemieckich i obszarów ziemskich ponad 50 ha oraz kierowanie nadmiaru ludności rolnej do pracy w przemyśle i rzemiośle; d) uspołecznienie kluczowych gałęzi przemysłu; e) współudział pracowników i robotników w kierownictwie i kontroli produkcji przemysłowej; f) zagwarantowanie wszystkim obywatelom pracy i dostatecznych warunków bytu; g) sprawiedliwy podział dochodów społecznych; h) upowszechnienie oświaty i kultury”.
Zakończona słowami „Wytrwamy. Zwyciężymy” powstańcza odezwa Rady Jedności Narodowej powtarzała postulaty z deklaracji „O co walczy naród polski” ogłoszonej 26 lipca 1944 roku. Socjaliści, narodowcy, ludowcy i chrześcijańscy demokraci wspólnie (choć nie bez konfliktów) kreślili w niej wizję przyszłej Polski, proklamując wolność polityczną, upaństwowienie i uspołecznienie przedsiębiorstw użyteczności publicznej oraz kluczowych zakładów przemysłowych, energetyki, transportu i instytucji finansowych, upaństwowienie lasów, przejęcie przez państwo prywatnych obszarów ziemi przekraczających 50 ha, przeprowadzenie reformy rolnej, sprawiedliwy podział dochodu społecznego, gwarancję pracy i dostatecznych warunków bytu, upowszechnienie ubezpieczeń społecznych i pomocy leczniczej oraz oświaty i kultury.
W rolnictwie, w produkcji surowców i przemyśle, w rzemiośle i handlu, finansach publicznych i prywatnych planowano wprowadzenie zasad gospodarki planowej. Własność prywatna nie miała być niczym nieograniczonym przywilejem, ale stanowić podstawę do pełnienia zleconych funkcji społecznych i państwowych.
Wszystkim narodowości mieszkających w granicach odrodzonego Państwa Polskiego Rada Jedności Narodowej gwarantowała równouprawnienie polityczne oraz zapewnienie warunków pełnego rozwoju kulturalnego, gospodarczego i społecznego w ramach jedności państwowej i wspólnego dobra wszystkich obywateli.
O taką Polskę walczyli powstańcy warszawscy.
Kamirianna
