Okres zintensyfikowanej chemicznej ochrony roślin zbiega się z największą aktywnością pszczół. Chroniąc rośliny, chrońmy pszczoły – o korzystanie ze środków ochrony roślin w sposób minimalizujący zagrożenia dla pszczół i owadów apeluje Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa.
Pszczoły miodne i inne owady zapylające odgrywają bardzo ważną rolę w uprawach roślin rolniczych i sadowniczych, znacząco przyczyniając się do wzrostu plonów i ich jakości. Zapylanie przez pszczoły drzew i krzewów owocowych, truskawek, malin sprawia, że owoce są lepiej wykształcone i są smaczniejsze. Obecność pszczół na plantacjach rzepaku powoduje wzrost plonu nawet do 30 proc.
Nieprawidłowo wykonywane opryski przy użyciu insektycydów stanowią poważne zagrożenie dla pszczół i innych owadów zapylających. Pszczoły, które miały kontakt ze środkiem ochrony roślin przeważnie giną poza ulem. Opryskanie powoduje zamoczenie skrzydeł, które utrudnia lub uniemożliwia im lot i powrót do ula. Z kolei zapach środka chemicznego sprawia, że opryskane pszczoły traktowane jako obce i nie zostają wpuszczone ula lub giną zażądlone przez pszczoły strażniczki.
„W pszczołach są dusze, które powychodziły z dawnych ludzi niegdyś żyjących” – powiadano w XIX wieku w Chełmskiem, uważając zabicie pszczoły za grzech.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Lublinie w wydanym komunikacie informuje o konieczności przestrzegania zasad stosowania środków ochrony roślin w sposób bezpieczny dla pszczół. Wykonując zabiegi chemicznej ochrony roślin, w celu uniknięcia masowych zatruć pszczół, bezwzględnie należy przestrzegać następujących zasad:
- nie stosować preparatów toksycznych dla pszczół w okresie kwitnienia roślin uprawnych oraz chwastów,
- wykonywać zabiegi ochrony roślin po zakończonych lotach owadów zapylających – w godzinach wieczornych lub nocnych,
- przed rozpoczęciem zabiegów sprawdzić, czy w uprawie nie ma pszczół,
- nie stosować środków owadobójczych w pobliżu pasiek – minimalna odległość wynosi 20 m,
- nie wykonywać zabiegów przy prędkości wiatru większej niż 4 m/s
- dobierać preparaty środki ochrony roślin o możliwie najkrótszym okresie prewencji dla pszczół.
Zgodnie z art. 76 ust. 1, pkt. 20 ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o środkach ochrony roślin (Dz.U. z 2018 r. poz. 1310 z późn. zm.), kto stosuje środek ochrony roślin w sposób stwarzający zagrożenie dla zdrowia ludzi, zwierząt lub dla środowiska (…), podlega karze grzywny.
Przypadki stwierdzonych nieprawidłowości w zakresie stosowania środków ochrony roślin należy zgłaszać do wojewódzkiego inspektoratu ochrony roślin i nasiennictwa. Pracownicy Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa w ramach swoich kompetencji prowadzą postępowania wyjaśniające przyczyny zatrucia pszczół.
