O mędrcach z Chełma, co ukradli księżyc, żeby wypromować miasto

„Wszyscy w Chełmie łamali sobie głowy: skąd wziąć pieniądze na te najpilniejsze wydatki? Zwołano więc naradę, zastanawiano się trzy dni i trzy noce i wyszło na to, że Chełm musi znaleźć takie źródło dochodu, które się nigdy nie wyczerpie – coś, co by się znajdowało wyłącznie w Chełmie, tak żeby z całego świata przyjeżdżano do Chełma i jeszcze za to dobrze płacono. Ale skąd wziąć coś takiego? I znów chełmscy mędrcy zwołali naradę, zastanawiali się, marszcząc czoła tak długo i z takim natężeniem, aż wpadli na pomysł: Trzeba zabrać księżyc…” (Menachem Kipnis, „Rabin bez głowy i inne opowieści z Chełma”)

Najmędrsi z chełmskich mędrców po raz drugi zorganizowali debatę dotyczącą opracowania nowej strategii promocji miasta. Tradycji stało się zadość, wszak chełmianie kochają zwoływać narady. Debatowali i debatowali nad tym, jak najlepiej wypromować Chełm. Aż jak przystało na chełmskich mędrców wymyślili, że trzeba… „ściągnąć księżyc z nieba”. Chełmscy mędrcy nie byliby przecież prawdziwymi mędrcami, gdyby nagle poszli po rozum do głowy.

Tak się jakoś dziwnie składa, że co najmniej od końca XIX wieku nic lepiej nie rozsławia Chełma poza jego granicami niż pełne absurdalnego humoru opowieści o chełmskich mędrcach, zwanych niekiedy złośliwie głupcami. Chełm jest znany i – co więcej – uwielbiany na całym świecie. Takiej promocji na międzynarodową skalę Chełmowi mogłoby pozazdrościć niejedno miasto. Nie dość, że Chełm tak świetnie promują inni, to jeszcze robią to zupełnie za darmo. Głupi zawsze ma szczęście – powiada stare polskie przysłowie. Problem jednak w tym, by tę osobliwie nieprzeciętną głupotę, z której tak bardzo słynie Chełm, docenić i mądrze wykorzystać. Niestety mądrzy chełmianie cały czas kręcą się w kółko, totalnie ignorując od dawna tak doskonale wypromowaną markę swojego miasta.

Wolą wciągać krowę na strych, żeby ją nakarmić sianem, zamiast zrzucić siano z góry. Bo takie historie mogą dziać się tylko w Chełmie…Tylko w Chełmie siedem plus siedem równa się jedenaście. Tylko w Chełmie, żeby zasypać dziurę w ziemi, kopie się kolejną. Tylko w Chełmie, kiedy pada deszcz wkłada się kapelusz do góry nogami, żeby był suchy. Tylko w Chełmie, żeby nie zamoczyć butów, chodzi się boso po śniegu. Tylko w Chełmie rozbiera się domy, gdy ulica jest zbyt wąska, żeby móc przewieźć kloc drewna. Jednym słowem, drugiego tak mądrego miasta jak Chełm, w którym mieszkają mędrcy wiedzący wszystko najlepiej, nie ma nigdzie na świecie.

Rzeszom fanów stale powstających nowych wersji z gatunku Village of Idiots czy The Wise Men of Chelm (literackich, teatralnych, muzycznych, musicalowych, filmowych i z pogranicza sztuk wszelakich), które dawno zyskały charakter opowieści uniwersalnych, Chełm jawi się jako miasto kultowe. Coraz częściej też odkrywają, że Chełm nie jest li tylko literacką imaginacją, ale naprawdę istnieje gdzieś na wschodzie Polski w województwie lubelskim, nad rzeką Uherką. Niektórzy nawet wyruszają w podróż za ocean, by owiane legendą najmędrsze miasto świata zobaczyć na własne oczy. W przesławnym Chełmie czeka na nich zaiste genialny dowcip godny najmędrszych mędrców chełmskich: urządzona w dawnej synagodze knajpa stylizowana na podrabiany Dziki Zachód. Niestety śladów folkloru żydowskiego ani knajpki z muzyką klezmerską w Chełmie nie uświadczą.

Mieszkańcy Chełma dawno przyzwyczaili się do nieustannie trwającego w mieście karnawału chełmskiej mądrości, przez złośliwych zwanej głupotą. Ale – kultywując tradycję polskiej gościnności – włodarze miasta mogliby się zdobyć na gest wobec turystów, organizując święto głupców (czy jak kto woli – mędrców) i wybory najmędrszego chełmianina, ustawić mędrcom na placu Łuczkowskiego ławkę specjalnie przeznaczoną do narad, wytyczyć literacki szlak chełmskiego humoru, pomyśleć o zaistnieniu mędrców w przestrzeni miejskiej i poświęconych im publikacjach oraz atrakcyjnych pamiątkach z najmędrszego miasta na świecie.

Kamirianna