W katolickiej nauce społecznej ważne miejsce zajmuje stosunek do kwestii migracji i uchodźstwa. „Konstytucja apostolska o duchowej opiece nad emigrantami” wydana w 1952 roku mówi o potrzebie pomocy osobom migrującym, wygnanym z własnej ojczyzny, uciekającym z niej lub szukających schronienia. Zwraca również uwagę, że zasada ta jest niejako wpisana w chrześcijaństwo, uchodźcami byli przecież główne postaci tej religii – Jezus, Maryja i Józef – a opieka nad słabszymi i potrzebującymi to jedna z naczelnych wartości religii katolickiej.
Obecnie, w czasach kryzysów migracyjnych, z których największy z nich ma miejsce od 2015 roku w regionie Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, Kościół nie pozostaje bierny wobec palących problemów uchodźców i ich trudnego położenia. Jego aktywność nie ogranicza się do deklaracji zawartych w dokumentach, ale przede wszystkim do szeroko zakrojonej działalności charytatywnej mającej na celu pomoc migrantom i zapewnieniu im bezpiecznego bytowania w nowych miejscach, do których przybyli.
Biblijne wskazówki dla wiernych
- Zaproś przybysza do domu [Mt 25:31-45]
„Bo byłem głodny, a daliście Mi jeść; byłem spragniony, a daliście Mi pić; byłem przybyszem, a przyjęliście Mnie; byłem nagi, a przyodzialiście Mnie; byłem chory, a odwiedziliście Mnie; byłem w więzieniu, a przyszliście do Mnie”. - Kochaj przybyszów jak siebie samego [Kpł 19:33-34]
„Jeżeli w waszym kraju osiedli się przybysz, nie będziecie go uciskać. Przybysza, który się osiedlił wśród was, będziecie uważać za obywatela. Będziesz go miłował jak siebie samego, bo i wy byliście przybyszami w ziemi egipskiej. Ja jestem Pan, Bóg wasz!” - Nie gnęb obcych [Ml 3,5], a także m.in.: [Za 7:9], [Iz 1:17]
„Wtedy przybędę do was na sąd i wystąpię jako świadek szybki przeciw uprawiającym czary i cudzołożnikom, i krzywoprzysięzcom, i uciskającym najemników, wdowę i sierotę, i przeciw tym, co gnębią obcych, a Mnie się nie lękają – mówi Pan Zastępów”. - Podaruj jedzenie ubogiemu i przybyszowi [Kpł 19,9-10]
„Kiedy żąć będziecie zboże ziemi waszej, nie będziesz żął aż do samego skraju pola i nie będziesz zbierał kłosów pozostałych na polu. Nie będziesz ogołacał winnicy i nie będziesz zbierał tego, co spadło na ziemię w winnicy. Zostawisz to dla ubogiego i dla przybysza. Ja jestem Pan, Bóg wasz!” - Bóg kocha przybysza, który mieszka wśród nas [Pwt 10:18-19]
„On wymierza sprawiedliwość sierotom i wdowom, miłuje cudzoziemca, udzielając mu chleba i odzienia. Wy także miłujcie cudzoziemca, boście sami byli cudzoziemcami w ziemi egipskiej”. - Nie zapominaj o przybyszach i tych, którzy cierpią [Hbr 13,1-3]
„Niech trwa braterska miłość. Nie zapominajmy też o gościnności, gdyż przez nią niektórzy, nie wiedząc, aniołom dali gościnę. Pamiętajcie o uwięzionych, jakbyście byli sami uwięzieni, i o tych, co cierpią, bo i sami jesteście w ciele” - Otwórz drzwi dla przybysza [Hi 21,29-34]
„Czym się cieszył z upadku wroga,
czy radowałem się, że zło go spotkało?
Nie dałem, by język mój grzeszył
ni miotał na drugich przekleństwa.
Byłem gościnny
Czy mówił kto w moim namiocie:
„Pożywmy się jego ciałem!”
Obcy nigdy nie sypiał na dworze,
podróżnym otwierałem podwoje.
Nie taiłem swych win
Czy taiłem jak inni przestępstwa
i grzech swój chowałem w zanadrzu?
Czy lękając się licznej gromady,
z obawy przed wzgardą u bliskich,
milczałem, za próg nie wyszedłem?”
8.Rób dla przybysza wszystko, o co cię poprosi [1 Krl 8,41-43]
„Również i cudzoziemca, który nie jest z Twego ludu, Izraela, a jednak przyjdzie z dalekiego kraju przez wzgląd na Twe Imię – bo będzie słychać o Twoim wielkim Imieniu i o Twej mocnej ręce i wyciągniętym ramieniu – gdy przyjdzie i będzie się modlić w tej świątyni, Ty w niebie, miejscu Twego przebywania, wysłuchaj i uczyń to wszystko, o co ten cudzoziemiec będzie do Ciebie wołać. Niech wszystkie narody ziemi poznają Twe Imię dla nabrania bojaźni przed Tobą za przykładem Twego ludu, Izraela”.
Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy
Od 2019 roku Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy wraz z mszą za uchodźców i migrantów odbywa się w drugą niedzielę września. Ustanowiony w 1914 roku przez Piusa X, jest według Papieskiej Rady ds. duszpasterstwa migrantów pomyślany jako „okazja dla pobudzenia wspólnot chrześcijańskich do odpowiedzialności wobec braci migrantów oraz do obowiązku współdziałania w rozwiązywaniu ich różnorakich problemów”.
Orędzie Ojca Świętego w roku 2018 miało wymowny tytuł „ Przyjmować, chronić, promować i integrować imigrantów i uchodźców”. Papież Franciszek deklaruje w nim potrzebę kompleksowej pomocy uchodźcom we wszystkich częściach świata, przede wszystkim przez cztery zaproponowane w tytule działania: ich przyjmowanie przez rządy państw i lokalne wspólnoty, ochronę i zapewnienie im bezpieczeństwa, promowanie wspólnoty między przybyszami a resztą społeczeństwa oraz integrację pomiędzy obiema grupami społecznymi.
