Obdarzona nieprzeciętnym talentem wirtuozowskim i niepospolitą muzykalnością, uznana została przez przedwojenną prasą za najzdolniejsze cudowne dziecko II Rzeczpospolitej. Urodziła się w Chełmie 15 grudnia 1923 roku w zasymilowanej niezamożnej rodzinie żydowskiej jako Ida Hendel (w dzieciństwie upodobniła pisownię swojego nazwiska do nazwiska słynnego kompozytora). Pozostaje tajemnicą, dlaczego później jako oficjalną datę urodzenia zaczęła podawać rok 1928.
Niewykluczone, że mogło to mieć związek z emigracją w przededniu wybuchu wojny z Polski (w przypadku osób pochodzenia żydowskiego przeważnie nie do końca legalną i kosztowną). W wywiadach wielokrotnie podkreślała, że ocaliła ją muzyka, enigmatycznie wspominając, że dzięki intuicji ojca w porę udało im się wyjechać z Belgii do Londynu, a następnie sprowadzić z Polski matkę i siostrę.
Na skrzypcach zaczęła grać mając trzy i pół roku. W wieku pięciu lat wprawiła w zdumienie prof. Mieczysława Michałowicza, zagrawszy „Traumerei” Schumanna oraz mazurka Wieniawskiego. Żeby zdobyć pieniądze na kształcenie wybitnie uzdolnionej córki w stolicy, Natan Hendel zorganizował w sierpniu i październiku 1930 roku w chełmskim kinoteatrze Wersal (dzisiejsze kino Zorza) pierwsze publiczne koncerty Idy. Wiosną 1931 roku rodzina Hendlów przeprowadziła się z Chełma do Warszawy, gdzie niespełna ośmioletnia Ida rozpoczęła studia u prof. Michałowicza w Wyższej Szkole Muzycznej im. Fryderyka Chopina.
Najprawdopodobniej pierwszego wywiadu udzieliła w wieku dziewięciu lat niewiele od siebie starszemu dziennikarzowi Małego Przeglądu (redagowany przez dzieci dodatek do Naszego Przeglądu).
W 1933 roku w konkursie młodych talentów Ida Hendel zdobyła pierwszą nagrodę im. Bronisława Hubermana (500 zł). Mimo to wciąż jeszcze wahała się, kim chciałaby zostać: malarką czy skrzypaczką.
„Cudowne dzieci na estradzie i w domu”, Express Poranny, 18 marca 1934
Studia w klasie skrzypiec w Wyższej Szkole Muzycznej ukończyła w 1934 roku ze złotym medalem w wieku zaledwie 10 lat. Latem debiutowała w radiu.
„Tylko systematyczną pracą doprowadziłam grę swoją do obecnego poziomu… Na konkursie młodocianych talentów w Warszawie otrzymałam pierwszą nagrodę. Dzięki otrzymanemu subsydium wyjechałam na dalsze studia do Paryża, gdzie przebywam od roku i uczę się u prof. Szigetiego. Jestem córka malarza i mam również wielkie zamiłowanie do malarstwa i rysunków… Muzykę ubóstwiam, kiedy gram, czuję dopiero, że żyję…” – zwierzała się młoda skrzypaczka Naszemu Przeglądowi („Młodociani wirtuozi o sobie…”, 17 marca 1935).
W 1935 roku 11-letnia Ida Hendlówna została najmłodszą laureatką I Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego, zdobywając siódmą nagrodą (1500 zł) ufundowaną przez rodzinę Wieniawskich.
„Gdy staje na estradzie w przykrótkiej jasno zielonej sukience i skrzypeczki jej wibrują pełnią tonu i uczucia, wzrusza i nasuwa refleksje o tych wszystkich malcach, którym dane jest przebywać w świecie prawdziwej sztuki” – 18 marca 1935 roku relacjonował występ Idy Hendlówny Express Poranny. Po konkursie przyszły koncerty.
„W koncercie Wieniawskiego, w Rondzie S. Saensa przebijał talent z Bożej łaski, żywioł, przez kulturę w świetnej szkole Flescha ugłaskany, dbający skrzętnie o każdy szczegół swego rozmachu. Słowem szykuje się skrzypaczka, która zwróci na siebie uwagę muzykalnego świata” – recenzował jeden z występów młodej skrzypaczki F. Halpern w Głosie Porannym w kwietniu 1935 roku.
Kurier Warszawski, 16 kwietnia 1936
W lutym 1937 roku Ida Hendel debiutowała w Queen’s Hall w Londynie, grając Koncert D-dur Johannesa Brahmsa z orkiestrą pod batutą Henry’ego Wooda i budząc zachwyt publiczności oraz entuzjastyczne recenzje londyńskiej prasy. Z dużymi sukcesami występowała również w Paryżu, Hadze, Monte Carlo i innych miastach europejskich. W marcu 1937 roku powróciła do Polski.
Wymarzony wyjazd do Ameryki z braku pieniędzy nie doszedł do skutku. Jesienią 1937 roku wystąpiła w Filharmonii Warszawskiej.
Po wspomnianym koncercie J. Ernicz-Homańska na łamach Steru pisała: „Ida Hendlówna to istny fenomen swego rodzaju. Trudno wprost uwierzyć, że taki podlotek może grać koncert Brahmsa (z orkiestrą) z taką maestrią techniczną i z takim podejściem do muzyki tego kapitalnego arcydzieła, podejściem bez cienia sztuczności czy maniery. Jeśli talent p. Hendlówny nadal rozwijać się będzie po tej linii – a mamy nadzieję, że w przodującej obecnie świata szkole Flescha, w której p. Hendlówna się znajduje, nie zawiedzie oczekiwań – za kilka lat skrzypaczka powinna zabłysnąć jako gwiazda pierwszorzędna na międzynarodowym terenie muzycznym.” Nie szczędził pochwał również Kurier Warszawski.
Jednym z ostatnich przedwojennych występów Idy Hendel w Polsce był koncert w Filharmonii Warszawskiej w kwietniu 1938 roku. Potem skrzypaczka wyjechała na tournee po Europie.
W 1938 roku Ida Hendel wraz z ojcem na stałe zamieszkała w Londynie (przed wybuchem wojny zdążyły przybyć z Polski matka i siostra Idy). W 1940 roku otrzymała obywatelstwo brytyjskie.
Archiwalne nagranie z 1939 roku (Decca): Ida Haendel (Poland) – H. Wieniawski – Scherzo-Tarantella Op. 16 – Adela Kotowska (piano).mp3 3.95 MB (źródło: www.wieniawski.pl)
Kamirianna
