
„Odczuwam potrzebę, aby iść do ludzi z ważkimi ideami i problemami, dzielić się z nimi tym, co we mnie i we współczesnym świecie…” – mówił przed laty w wywiadzie. 3 kwietnia 2020 roku w wieku 92 lat zmarł Longin Jan Okoń. Poeta, pisarz, regionalista, pedagog i społecznik. Założyciel grupy literackiej Pryzmaty, Kawaler Orderu Uśmiechu i legenda Chełma.
A zaczęło się od zabawy w poetę w czasie okupacji. Literackie zdolności Longina Jana Okonia odkryli w 1943 roku koledzy z tajnych kompletów. Dzięki nim fragmenty jego pierwszych patriotycznych wierszy chełmianie mogli czytać na ulotkach konspiracyjnie rozlepianych na ścianach domów (głównie kamienicy na rogu ulic Reformackiej i Zenona Waśniewskiego).
Tu rosłem.
Naręcze uczuć
gubiłem na brukach miasta,
w liceum piłem ożywczy zdrój,
zbierałem słowicze nuty,
dotykałem strun,
motyle kwitły mi nad Chełmem.
[***] Longin Jan Okoń (1963)
W 1948 roku Longin Jan Okoń debiutował na łamach tygodnika „Wici” wierszem „Zapach chleba”, a rok później ukazał się jego pierwszy tomik poetycki „Łzy serca”. Potem przyszła kolej na beletrystykę historyczno-regionalną: „Legendy chełmskie”, „Niezwykłe dzieje pięknej Anny” i „Opowieści niedźwiedziego grodu”.
Ogromną ogólnopolską popularność w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych przyniósł mu oparty na historycznych faktach cykl powieści adresowanych dla młodzieży o tematyce indiańskiej o wodzu Tecumsehu i żołnierzu Tadeusza Kościuszki Ryszardzie Kosie, który u boku indiańskiego wodza dzielnie walczył z kolonizatorskimi najeźdźcami o wolność prawowitej ludności amerykańskiej („Tecumseh”, „Czerwonoskóry generał”, „Śladami Tecumseha”, „Płonąca preria”).
Niezwykle cennym dla przyszłych pokoleń dorobkiem w twórczości Longina Jana Okonia są dokonane przez niego opracowania etnograficzne („Przysłowia ludu chełmskiego”, „Ludowe zagadki chełmskie”) i krytycznoliterackie („Historia literatury ziemi chełmskiej” i „Chełm literacki XX i XXI wieku”).
92. urodziny Longina Jana Okonia – autora legendy o Duchu Bieluchu