Gdzie Rzym, gdzie Krym…
Problem uchodźców na naszej wschodniej granicy ma różne wymiary, ale migracja każdego człowieka ma własną dynamikę i konsekwencje. Było wielu migrantów, którzy osiągnęli bardzo dużo w krajach, do których przyjechali i gdzie mogli rozwinąć swoje talenty lub wykorzystać swoją wiedzę i doświadczenia. Lista laureatów naukowych nagród Nobla, a nawet wynik ostatniego Konkursu Chopinowskiego, świadczą o tym dobitnie.
Emigrantem z porewolucyjnej Rosji Radzieckiej był również Jewgienij Eduardowicz Messner nazywany przez obecnych publicystów „ulubionym strategiem Putina”. Messner urodził się w 1898 roku w ukraińskiej guberni chersońskiej w rodzinie naturalizowanych Niemców. Jego ojciec był protestantem i architektem, o matce wiemy tylko, że była wyznania prawosławnego, w którym wychowywano również Jewgienija i jego braci.
Studiował w Michajłowskiej Akademii Artylerii w Petersburgu. W czasie I wojny światowej dosłużył się rangi kapitana, był siedmiokrotnie ranny i kontuzjowany, otrzymał 12 nagród, w tym najwyższe rosyjskie odznaczenie wojskowe – Order św. Jerzego.
Po krótkim pobycie w Polsce w 1920 roku, powrocie na terytorium Rosji i walce z bolszewikami, zdołał przez Turcję przedostać się na Bałkany i na 23 lata osiadł w Belgradzie. Tam zajmował się teorią i strategiami wojennymi, dużo pisał, stopniowo stawał się znanym autorem publikacji dotyczących wojen i konfliktów, którego prace publikowano w wielu krajach.
W okresie II wojny światowej wykładał w wyższej szkole wojskowej kształcącej kadrę dowódczą rosyjskiego korpusu, wykorzystywanego przez Niemców do walki z jugosłowiańską partyzantką (propaganda ZSRR ukrywała, że w Wehrmachcie – bez formacji sojuszniczych – walczyło ponad milion Rosjan, co stanowi drugą po Niemcach grupę etniczną w armii Hitlera).
Po zakończeniu II wojny światowej Messner trafił do Argentyny, gdzie współpracował ze środowiskami wojskowych imigrantów rosyjskich i gdzie opracował swoje nowe koncepcje strategiczne. Sformułował wówczas koncepcję miatieżewojny czyli wojny-buntu (od rosyjskiego słowa miatież – bunt).
Główne tezy Messnera sprowadzały się do stwierdzenia, że przyszłe konflikty nie będą miały charakteru wojen pozycyjnych z jasno określonymi frontami i armiami. Będą one natomiast rodzajem konfliktów wszystkich ze wszystkimi, które będą się rozgrywały w sferze niekoniecznie konfliktu militarnego, ale poprzez dywersję, ataki terrorystyczne, propagandę, powstania i rewolucje, walkę partyzancką, zakłócenia dostaw towarów i usług oraz pracy fabryk, szpitali, banków i innych obiektów infrastruktury krytycznej.
Ten typ konfliktu obecny jest powszechnie, a Władimir Putin zastosował wskazówki Messnera w Krymie realizując punkt po punkcie jego opisy sposobu prowadzenia tego typu działań. Także obecne działania na granicy z Białorusią mają podobny charakter. Nie można więc stosować przeciwko nim dawno nieaktualnych sposobów, a już na pewno nie można odpowiadać tą samą miarą tj. przepychaniem ludzi na pograniczne bagna czy do lasu. Nie ma dobrego rozwiązania ani możliwości natychmiastowego rozwiązania tego konfliktu. Na pewno należy działać wielotorowo pamiętając, że także wojny i konflikty mają swój początek w głowach, myśleniu i planach poszczególnych ludzi. Na ten typ konfliktu odpowiedzią jest podejmowanie działań niestandardowych dokładnie adresowanych i działających na wyobraźnie potencjalnych emigrantów, którzy powinni mieć świadomość, że to oni są ofiarami bezwzględnie wykorzystywanymi przez wszystkie strony konfliktu hybrydowego czyli nowoczesnej miatieżewojny.
Elżbieta Sawa-Czajka
Wykorzystano prace:
- A. Fedorowicz, Ulubiony strateg Putina, „Wprost” z 6.04.2014.
- E. Sawa-Czajka, Rebel-war in Ukraine, Confrontation and Cooperation: 1000 Years of Polish-German-Russian Relations, http://www.degruyter.com/view/j/conc, 7.06.2016.
